Co to smishing? Przykłady, zagrożenia i sposoby ochrony

Współczesny rozwój technologii to w praktyce wyścig w tworzeniu coraz lepszych zabezpieczeń przed oszustwami. Cyberprzestępcy tylko czekają, aż pojawi się jakaś luka, którą będą mogli wykorzystać do swoich korzyści. Jednym z popularnych rodzajów oszustw są te oparte na SMS-ach jak smishing. Co to jest smishing, jak go rozpoznać i jak się przed nim bronić? Wszystko, co najważniejsze znajdziecie w poniższym poradniku.

Co to jest smishing?

Smishing (połączenie słów „SMS” i „phishing”) to forma ataku, w którym oszuści podszywają się pod zaufane instytucje, takie jak banki, firmy kurierskie czy urzędy. Celem jest nakłonienie odbiorcy do kliknięcia podejrzanego linku, podania danych osobowych, danych logowania lub pobrania zainfekowanego pliku.

Ataki smishingowe bazują na emocjach – strachu, ciekawości lub pilnej potrzebie działania. Cyberprzestępcy często informują o rzekomym zadłużeniu, problemach z kontem bankowym lub konieczności potwierdzenia przesyłki, aby skłonić ofiarę do nieprzemyślanego kliknięcia.

W Polsce istnieje ustawa o zwalczaniu nadużyć w komunikacji elektronicznej, która ma za zadanie m.in. walczyć ze smishingiem.

Smishing – przykłady

Znamy już teorię, warto jednak jak zwykle poprzeć ją odrobiną praktyki. Oszuści stosują różne scenariusze, aby zmanipulować odbiorców. Oto kilka przykładów smishingu:

• Fałszywa wiadomość z banku: „Twoje konto zostało tymczasowo zablokowane. Odblokuj je, klikając w link <link>.”
• Oszustwo na paczkę: „Nie udało się dostarczyć przesyłki. Potwierdź adres i opłać ponowną dostawę <link>.”
• Podrobiona wiadomość od urzędu skarbowego: „Masz nieuregulowane zobowiązanie podatkowe. Wpłać należność, aby uniknąć kary <link>.”
• Fałszywa loteria: „Gratulacje! Wygrałeś iPhone’a 15! Odbierz nagrodę tutaj <link>.”

Należy zwrócić uwagę, że w każdym z tych przypadków celem oszustów jest nakłonienie do natychmiastowego kliknięcia linku, bez sprawdzania szczegółów. Wielu z nas raczej łatwo rozpozna fałszywe loterie, ale informacje o zaległościach w urzędzie skarbowym lub banku mogą spowodować szybsze bicie serca, a co za tym idzie, mniejszą uwagę. Zawsze przyglądajcie się uważnie linkom w SMS-ie, gdyż w nich często znajdziecie niepoprawną domenę sugerującą atak.

Warto w tym miejscu podkreślić jeszcze jedną istotną informację. Zawsze podchodźcie z należytą uwagą do takich wiadomości, gdyż zaplanowany SMS może stanowić dobrą przynętę na każdego. Najlepszy przykład? Słynne narzędzie do inwigilacji Pegasus wymaga właśnie kliknięcia linku w SMS-ie. Wielu polityków, którzy stali się ofiarami tego procederu, kliknęło… link podszyty pod promocję w sklepie.

Jak rozpoznać ataki smishingowe?

Przede wszystkim, należy zawsze mieć się na baczności. Znając metody działania oszustów łatwiej rozpoznać, że otrzymana wiadomość tekstowa nie jest tym, za co się podaje. Wiesz już, że podstawą smishingu jest nakłonienie Cię do kliknięcia linku w SMS-ie. Oto kilka cech charakterystycznych dla takiego działania:

• Nieznany lub podejrzany nadawca – Wiadomość może pochodzić z numeru wyglądającego na losowy lub firmy z fałszywą nazwą.
• Błędy językowe i stylistyczne – Często oszuści korzystają z automatycznych tłumaczeń, co skutkuje dziwnie brzmiącymi frazami lub literówkami.
• Pilna prośba o działanie – Wiadomość może zawierać informacje o rzekomej blokadzie konta, niezapłaconej fakturze lub konieczności szybkiej reakcji.
• Podejrzane linki – Oszuści wysyłają linki, które przypominają strony znanych firm, ale zawierają np. drobne literówki (np. „bank-security.pl” zamiast „bank.pl”).
• Prośba o podanie poufnych danych – Żadna instytucja nie poprosi o podanie hasła, numeru karty czy kodu PIN przez SMS.

Pamiętaj! Zawsze warto upewnić się dwa razy, czy dana wiadomość jest prawdziwa. Zazwyczaj dany temat możesz po prostu zweryfikować na infolinii.

Jak się bronić przed smishingiem?

Istnieje kilka prostych zasad, które pomogą Ci nie dać się złapać:

• Zawsze sprawdzaj nadawcę wiadomości i nie ufaj podejrzanym SMS-om.
• Nigdy nie podawaj poufnych danych przez SMS ani nie klikaj w podejrzane linki.
• Używaj dwuskładnikowego uwierzytelniania (2FA), aby zwiększyć bezpieczeństwo swoich kont.
• Świadomie podchodź do każdej wiadomości i edukuj bliskich – cyberprzestępcy często atakują osoby mniej zaznajomione z technologią.

Uwaga! Jeśli masz pewności, czy wiadomość pochodzi od zaufanego nadawcy, postaw na samodzielny kontakt z infolinią, np. banku.

Co zrobić, jeśli padłem ofiarą smishingu?

Co zrobić, gdy kliknąłeś link i podałeś dane?

1. Zmień hasła – Jeśli podałeś swoje hasła, natychmiast je zmień. Do tego czasu nie klikaj w żadne linki na mailu, które mają potwierdzić taką zmianę.
2. Skontaktuj się z bankiem – Natychmiast powiadom bank, aby zablokować nieautoryzowane transakcje.
3. Monitoruj swoje konto – Przez kilka tygodni sprawdzaj wyciągi bankowe, żeby wyłapać wszelkie nieścisłości.
4. Zgłoś incydent na policję – Co prawda w takim przypadku trudno liczyć na odzyskanie pieniędzy, jednak zgłoszenie może pomóc w zdjęciu z Ciebie odpowiedzialności, gdyby stało się coś więcej.

Co zrobić, gdy otrzymam podejrzaną wiadomość?

W zasadzie… nie musisz robić nic. Możesz taką wiadomość usunąć, a numer dodać do zablokowanych. Jeśli jednak chcesz, możesz zgłosić sprawę do CERT Polska.